Những khó khăn khi học Tiếng Trung & cách khắc phục hiệu quả

Việc tự học tiếng Trung hiện đang là lựa chọn của rất nhiều người. Tuy nhiên, khi không có người hướng dẫn trực tiếp, người học thường gặp phải những trở ngại nhất định từ phát âm, thanh điệu, từ vựng cho đến giao tiếp thực tế. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện những khó khăn khi học Tiếng Trung phổ biến nhất và đi kèm với đó là các cách khắc phục đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt.

1. Khó khăn trong phát âm Tiếng Trung

1.1 Khó phát âm chuẩn các âm tiết đặc thù

Một trong những khó khăn đầu tiên khi học Tiếng Trung đó là phát âm chuẩn. Tiếng Trung có nhiều nguyên âm và phụ âm có cách phát âm khác hoàn toàn với Tiếng Việt như “zh”, “ch”, “sh”, “r”, “z”, “c”, “s”, “h”, “i”, “ü”. Những âm này khiến người học dễ phát âm sai hoặc nhầm lẫn với âm trong Tiếng Việt.

Giải pháp:

• Chủ động luyện phát âm chuẩn theo video/audio chuẩn tiếng phổ thông hoặc các ứng dụng có nhận diện giọng nói để sửa lỗi phát âm.
• Quan sát khẩu hình và nghe phân biệt âm khi học để phát âm chuẩn hơn.
• Ghi âm lại giọng của bản thân và đối chiếu với giọng phát âm chuẩn của mẫu.
• Luyện phát âm cùng giáo viên, người nói tốt hơn hoặc người bản xứ để được nhận xét chính xác về phát âm.
• Luyện các bài phát âm theo từng âm, từng từ, rồi phát triển dần lên từng câu ngắn, câu dài, đoạn văn.

1.2 Sử dụng và phân biệt đúng thanh điệu

Tiếng Trung có 4 thanh cơ bản và 1 thanh nhẹ. Khi thay đổi thanh điệu nghĩa của từ sẽ khác hoàn toàn, do đó cần cực kỳ chú ý để phát âm và phân biệt đúng các thanh điệu.

Ví dụ: mā (妈 – mẹ), má (麻 – tê), mǎ (马 – ngựa), mà (骂 – mắng).

Giải pháp:

• Học phát âm chuẩn tiếng phổ thông ngay từ đầu
• Luyện nghe thanh điệu thường xuyên bằng các bài luyện phát âm chuẩn.
• Luyện phá âm từng từ đơn, từ ghép, rồi đến câu vè luyện thanh điệu để tập làm quen với thanh điệu.
• Phát âm theo câu mẫu để luyện cảm giác, ngữ điệu nói tự nhiên.
• Viết lại từ mới và đánh dấu thanh điệu rõ ràng để dễ ghi nhớ thanh điệu của từ hơn.
• Duy trì việc luyện phát âm hằng ngày, đặc biệt ở giai đoạn đầu mới học phát âm.

1.3 Khó khăn trong giao tiếp thực tế

Nhiều người học Tiếng Trung chỉ học ngữ pháp và từ vựng trên lý thuyết, không chú trọng vào phát âm và thiếu cơ hội nói Tiếng Trung nên khó cải thiện khả năng phản xạ khi giao tiếp.

Giải pháp:

• Luyện tập phát âm, thực hành luyện nói bằng nhiều hình thức.
• Tham gia các câu lạc bộ, hội nhóm, cộng đồng cùng học Tiếng Trung để thực hành luyện nói.
• Tự tạo tình huống hội thoại để luyện phản xạ giao tiếp, tự nói về bản thân.
• Duet video trên kênh TikTok Emotional Chinese để luyện giao tiếp phản xạ giả lập
• Nói chuyện với giáo viên, bạn học hoặc người bản địa để luyện hội thoại thường xuyên.
• Tham gia các khóa học chú trọng phần nói và thực hành giao tiếp. 

2. Khó khăn trong học từ vựng Tiếng Trung

2.1 Số lượng từ vựng quá lớn

Kho từ vựng Tiếng Trung rất lớn và đồ sộ, người học dễ bị ngợp, không nhớ được từ vựng nếu học quá nhiều từ vựng trong một khoảng thời gian.

Giải pháp:

• Phân nhỏ từ vựng theo chủ đề thực tế: công việc, gia đình, du lịch…, mỗi lần chỉ học một số lượng từ vựng nhất định ( khoảng 20 từ vựng)
• Ghi nhớ từ mới theo nhóm liên quan để tạo kết nối nghĩa.
• Sử dụng flashcards hoặc ứng dụng học tập có spaced repetition để học từ vựng.
• Học từ vựng qua ngữ cảnh, gắn từ vựng với bối cảnh hoặc tình huống thực tế để nhớ lâu và vận dụng từ vựng dễ dàng.

2.2 Từ đồng âm dễ gây nhầm lẫn

Trong Tiếng Trung có rất nhiều từ đồng âm hoặc phát âm gần giống nhau nhưng có nghĩa, cách viết, cách dùng khác nhau, khiến người học dễ bị nhầm lẫn khi sử dụng.

Giải pháp:

• Khi học từ, kết hợp phân biệt cả nghĩa lẫn chữ viết Hán.
• Học từ theo cụm từ ghép, theo ngữ cảnh đi kèm với ví dụ cụ thể để nắm chắc cách dùng của từ hơn.
• Ghi chú cá nhân để tự hệ thống hóa nhóm từ đồng âm.
• Dùng từ điển hoặc app tra cứu để kiểm tra nghĩa.

2.3 Ghi nhớ từ vựng mới không hiệu quả

Nếu chỉ đọc một lần mà không ôn lại, không sử dụng thường xuyên thì bạn sẽ quên rất nhanh những từ đó và không sử dụng được chúng. 

Giải pháp:

• Thiết lập lịch ôn từ theo phương pháp lặp lại giãn cách.
• Viết lại từ mới cùng với ví dụ câu cụ thể.
• Kết hợp âm Hán Việt, nghĩa Tiếng Việt và phát âm của từ để dễ dàng hình dung và ghi nhớ từ vựng hơn.
• Đưa từ vào hội thoại hoặc tình huống giao tiếp thực tế để sử dụng.
• Sử dụng app hỗ trợ ôn từ vựng, flashcards để ôn tập từ vựng thường xuyên.
• Thường xuyên đọc bài khóa, văn bản, gõ chữ để luyện tập nhận diện mặt chữ.

3. Khó khăn trong việc học ngữ pháp Tiếng Trung

3.1 Hiểu và áp dụng quy tắc ngữ pháp

Ngữ pháp Tiếng Trung ngược với Tiếng Việt và không chia động từ như Tiếng Anh. Cấu trúc câu Tiếng Trung có những nét đặc thù riêng khiến người học khó áp đụng.

Giải pháp:

• Học nói, giao tiếp trước khi học ngữ pháp. 
• Shadowing theo video/audio hội thoại của người bản xứ để nắm được cách diễn đạt của người Trung Quốc.
• Học ngữ pháp theo từng chủ đề nhỏ để tránh lan man.
• Luyện đặt câu theo mẫu ngữ pháp đã học.
• Xem thêm tài liệu, video bài giảng minh họa về ngữ pháp khó.
• Viết đoạn hội thoại, kể chuyện về bản thân có áp dụng ngữ pháp đã học.

3.2 Nhầm lẫn giữa các cấu trúc câu tương tự nhau

Trong Tiếng Trung có nhiều cấu trúc ngữ pháp tương tự nhau dễ gây nhầm lẫn cho người mới học. Người học cần sử dụng và Tiếng Trung thường xuyên để có thể ngấm và sử dụng thành thạo ngữ pháp đó.

Giải pháp:

• So sánh, phân tích điểm khác nhau giữa các cấu trúc câu.
• Luyện tập làm bài tập phân biệt giữa các cấu trúc ngữ pháp.
• Viết lại nhiều câu ví dụ để khắc sâu kiến thức.
• Nhờ giáo viên hoặc người có kinh nghiệm sửa lỗi.
• Thường xuyên xem video Tiếng Trung, giao tiếp với người Trung Quốc để ngấm dần cách sử dụng ngữ pháp đó trong các trường hợp cụ thể

3.3 Sử dụng trợ từ trong câu

Các trợ từ như 了, 过, 着… thường gây khó khăn vì không có cách dùng tương đương trong tiếng Việt, gây khó khăn cho người học.

Giải pháp:

• Học vai trò và ý nghĩa của từng trợ từ qua ví dụ cụ thể.
• Luyện viết câu chứa trợ từ thường xuyên.
• Hiểu rõ ngữ cảnh để chọn trợ từ phù hợp.
• Học qua hội thoại thực tế hoặc video giải thích.

4. Khó khăn trong luyện giao tiếp Tiếng Trung

4.1 Thiếu môi trường luyện nói, giao tiếp thực tế

Khi học Tiếng Trung, không có môi trường giao tiếp là một trong những bất lợi khiến bạn giao tiếp kém.

Giải pháp:

• Tham gia và giao tiếp với cộng đồng người học Tiếng Trung: HelloTalk, Tandem, các nhóm học Tiếng Trung,…
• Luyện nói cùng bạn học, giáo viên hoặc người bản xứ.
• Duet video TikTok trên kênh Emotional Chinese mô phỏng cuộc trò chuyện giao tiếp thật để luyện phản xạ.
• Luyện giao tiếp với AI như Doubao để luyện phản xạ thật khi giao tiếp với người bản xứ.
• Tạo tình huống tự luyện nói theo chủ đề, tự nói về bản thân
• Nếu có thể, tham gia lớp học giao tiếp Tiếng Trung để có giảng viên hướng dẫn trực tiếp và được luyện nói nhiều hơn 

4.2 Thiếu tự tin khi giao tiếp Tiếng Trung

Tâm lý sợ nói sai, phản xạ không đủ nhanh, sợ bị đánh giá cũng là một trong những khó khăn khi học Tiếng Trung. Tâm lý này khiến bạn ngại nói, ngại giao tiếp từ đó dẫn tới không giao tiếp được, kỹ năng giao tiếp kém

Giải pháp:

• Thay đổi mindset, chấp nhận sai, sai thì sửa và xem đó là cơ hội luyện tập, cải thiện bản thân.
• Tự luyện nói, luyện giao tiếp ngay từ những buổi học đầu tiên, không đợi học xong trước rồi luyện nói sau.
• Tự luyện tập với AI, giáo viên, bạn bè trước nếu chưa quen nói chuyện với người bản xứ.
• Luyện nghe và nhại lại, nói theo giọng mẫu chuẩn của người Trung Quốc.
• Tăng vốn từ vựng giao tiếp thực tế.
• Tham gia hoạt động, workshop nói chuyện với người bản xứ.

4.3 Khó hiểu văn hóa và ngữ cảnh

Học Tiếng Trung không chỉ là học ngôn ngữ mà còn là học nền văn hóa và cách giao tiếp mới. Do đó đôi khi người học sẽ không tránh khỏi những khó khăn trong giao tiếp do sự khác biệt về văn hóa tạo nên.

Giải pháp:

• Tìm hiểu phong tục, văn hóa Trung Quốc qua sách, báo, video, phim ảnh,…
• Tiếp xúc với nội dung truyền thông bản địa.
• Tìm hiểu cách người Trung Quốc diễn đạt trong tình huống giao tiếp.
• Luyện nói với người bản xứ để hiểu hơn cách sử dụng ngôn ngữ của họ.

Có rất nhiều thách thức, khó khăn khi học Tiếng Trung, nhưng nếu có phương pháp phù hợp, bạn hoàn toàn có thể tiến bộ nhanh chóng. Điều quan trọng là duy trì sự kiên trì, cố gắng thực hành thường xuyên và áp dụng những giải pháp đã nêu trên. Hi vọng rằng những chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp bạn vượt qua những trở ngại ban đầu và đạt kết quả tốt trên hành trình học Tiếng Trung của mình.