Thế nào là phân biệt âm? Lý do phân biệt âm khi học Tiếng Trung rất quan trọng

Khi học Tiếng Trung, một trong những kỹ năng quan trọng mà bạn cần rèn luyện chính là phân biệt âm. Đặc biệt, Tiếng Trung là ngôn ngữ có sự phân biệt rõ rệt giữa các âm và thanh điệu, và một sai sót nhỏ trong việc phát âm có thể dẫn đến hiểu nhầm hoặc làm thay đổi hoàn toàn nghĩa của câu nói. Vì vậy, việc phân biệt âm không chỉ giúp bạn giao tiếp hiệu quả mà còn nâng cao kỹ năng nghe hiểu, phát âm chuẩn và ghi nhớ từ vựng tốt hơn. Hãy cùng khám phá lý do tại sao việc phân biệt âm lại quan trọng khi học Tiếng Trung và cách thực hành phân biệt âm hiệu quả.

1. Thế nào là phân biệt âm khi học ngoại ngữ?

Phân biệt âm là kỹ năng nhận biết sự khác biệt giữa các âm với nhau khi học ngoại ngữ, hoặc giữa các âm trong ngoại ngữ đó với âm tương tự trong tiếng mẹ đẻ. Đây là yếu tố quan trọng trong việc học bất kỳ ngoại ngữ nào, đặc biệt là với Tiếng Trung, một ngôn ngữ có rất nhiều âm tiết có phát âm tương tự nhau nhưng lại mang nghĩa khác biệt hoàn toàn.

Thực hành phân biệt âm khi học ngoại ngữ là quá trình thực hành nghe và làm quen với cách phát âm, âm thanh đặc trưng của ngôn ngữ đó, phân biệt sự khác nhau giữa các âm gần giống nhau trong ngôn ngữ đó.

Ví dụ: Phân biệt sự khác nhau giữa các cặp âm có phát âm gần giống nhau như:

•  /s/ và /ʃ/ (see – nhìn với she – cô ấy), /iː/ và /ɪ/ (sheep – cừu và ship – tàu) trong tiếng Anh.

• s và x (sao – ngôi sao và xao – xao xuyến), tr và ch (tranh – bức tranh và chanh – quả chanh) trong tiếng Việt.
• z và zh (zài – 在 – ở và zhāi – 摘 – hái), c và ch (cài – 菜 – rau và chài – 拆 – tháo) trong Tiếng Trung

Theo nghiên cứu của các nhà ngôn ngữ học, việc luyện nghe và phân biệt chính xác sự khác nhau về âm thanh giữa các âm có thể cải thiện khả năng nhận diện âm thanh và phát âm chuẩn của người học, giúp giao tiếp hiệu quả hơn.

2. Lý do phân biệt âm khi học Tiếng Trung rất quan trọng

2.1 Giúp sở hữu âm thanh Tiếng Trung nhanh hơn

Trong Tiếng Trung có nhiều âm có phát âm tương tự nhau nhưng mang nghĩa hoàn toàn khác nhau, rất khó để phân biệt được những âm này với nhau. Việc phân biệt âm giúp bạn có thể nhận ra chính xác sự khác biệt giữa các âm và phát âm đúng chúng, không bị nhầm lẫn các âm với nhau.

Khi bạn có thể phân biệt chính xác, không bị nhầm lẫn giữa các âm và phát âm đúng chúng, bạn sẽ có thể sở hữu được âm thanh của từ, từ đó giúp bạn dễ dàng nghe nói và giao tiếp Tiếng Trung hơn.

Ví dụ: Zh và Z là hai âm có cách phát âm khá giống nhau, khi bạn phân biệt được sự khác nhau giữa hai âm này, bạn sẽ nhận ra ngay và không bị nhầm lẫn giữa các từ có phát âm tương tự nhau được cấu tạo từ hai âm này như zhī (知 – biết) và zī (资 – tài nguyên), hay zhīshì (知识 – tri thức) và zīshì (姿势 – tư thế).

2.2 Giúp phát âm chuẩn Tiếng Trung

Một trong những nền tảng quan trọng khi bắt đầu học Tiếng Trung là phát âm chuẩn. Nếu không phân biệt rõ sự khác biệt về âm thanh và cách phát âm giữa những âm tương tự nhau, bạn sẽ gặp phải tình trạng phát âm chúng theo một cách giống nhau, dẫn đến phát âm sai và người nghe không thể hiểu được bạn đang nói gì.

Việc phát âm chuẩn phụ thuộc rất nhiều vào khả năng phân biệt âm. Đặc biệt là với Tiếng Trung, sự khác biệt nhỏ trong âm thanh có thể thay đổi hoàn toàn nghĩa của từ, ví dụ như âm mā (妈 – mẹ) và mà (骂 – mắng). Chỉ cần thay đổi thanh điệu hoặc phát âm sai một phụ âm hay nguyên âm là có thể làm thay đổi hoàn toàn thông điệp bạn muốn truyền đạt.

Khi bạn có thể phân biệt chính xác các âm với nhau, bạn cũng sẽ tự kiểm tra được âm thanh mình phát âm ra có đúng hay không, có giống âm thanh mẫu hay không, từ đó giúp bạn có thể tự điều chỉnh phát âm sao cho đúng chuẩn nhất, tạo nền tảng vững chắc cho việc học và sử dụng Tiếng Trung sau này. 

2.3 Giúp tăng kỹ năng nghe hiểu Tiếng Trung

Phân biệt âm không chỉ giúp bạn phát âm chuẩn mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp bạn tăng khả năng nghe hiểu. Nếu bạn không phân biệt được sự khác biệt giữa các âm gần giống nhau, không có phát âm chuẩn, không sở hữu được âm thanh của từ, việc nghe người bản xứ nói sẽ gặp nhiều khó khăn.

Trung Quốc là đất nước có rất nhiều giọng vùng miền, và trên thực tế khi người Trung Quốc sử dụng Tiếng Trung để giao tiếp đa số đều mang theo khẩu âm vùng miền, do đó sẽ có nhiều từ họ phát âm không chuẩn. Ví dụ khu Quảng Tây hay Tứ Xuyên thường phát âm không rõ các âm s và sh, khu Quảng Đông thường phát âm lẫn lộn các âm z và zh, khu Phúc Kiến thường nhầm lẫn giữa h và f.

Khi có phát âm chuẩn và khả năng phân biệt âm tốt, bạn sẽ có nền tảng để phân biệt được những âm người bản xứ nói là đúng hay sai, xác định được chính xác âm gốc của những từ đó là gì, giúp tránh được tình trạng nghe sai và hiểu sai trong giao tiếp.

Ví dụ, sì (四 – số 4) và shì (是 – là) có thể khiến bạn nhầm lẫn nếu không phân biệt được sự khác biệt giữa s và sh. Hay mǎ (马 – ngựa) và mà (骂 – mắng), bạn có thể hiểu nhầm nội dung người nói muốn truyền đạt nếu không phân biệt được sự khác nhau giữa các thanh điệu.

Do đó, thông qua phân biệt âm, bạn sẽ có thể nghe hiểu tốt hơn, không bị bỏ lỡ thông tin hay hiểu sai ý của người nói. Kỹ năng nghe hiểu càng tốt sẽ giúp bạn giao tiếp hiệu quả và tự tin hơn trong mọi tình huống.

Phân biệt âm là một kỹ năng cực kỳ quan trọng khi học Tiếng Trung. Việc phân biệt âm giúp bạn sở hữu âm thanh đúng chuẩn, phát âm chuẩn, và cải thiện kỹ năng nghe hiểu. Để thành thạo kỹ năng này, bạn cần luyện tập thường xuyên thông qua các bài luyện nghe, phát âm và giao tiếp với người bản xứ. Hãy bắt đầu ngay hôm nay để đạt được khả năng giao tiếp tự tin và hiệu quả trong Tiếng Trung!